به گزارش قدس آنلاین، نوبت نخست کنکور سال ۱۴۰۲ روزهای پنجشنبه و جمعه گذشته برگزار شد و داوطلبان گروه‌های آموزشی با یکدیگر به رقابت پرداختند.
آنچه در خصوص این آزمون، صرف‌نظر از تمام حاشیه‌های آن همچون لو رفتن سؤالات، قطعی اینترنت و غیره وجود دارد، آمار سؤال‌برانگیز شمار داوطلبان گروه علوم ریاضی است. آن هم وقتی تعداد شرکت‌کنندگان در گروه علوم انسانی از دو برابر تعداد شرکت‌کنندگان در علوم ریاضی نیز بالاتر است.
این مسئله نشان‌دهنده خیز علوم انسانی در سال‌های اخیر و ادامه انزوای علوم ریاضی است. علوم تجربی نیز همچون چند سال گذشته جذاب‌ترین رشته برای انتخاب داوطلبان کنکور به شمار می‌رود.
گرچه اهمیت یافتن رشته‌های علوم انسانی را به دلیل نقش عالی آن در ارتقای فرهنگ جامعه باید به فال نیک گرفت اما در عین حال از بی‌رغبتی داوطلبان به رشته‌های علوم پایه نیز نمی‌توان به‌سادگی گذشت. چرایی وضعیت حال، پیامدهای این رفتار در آینده و چگونگی حل این مسئله موضوعاتی است که باید با تأملی بیشتر به آن‌ها اشاره کرد.
نادیده گرفته شدن شأن علوم ریاضی
مهدی گلشنی، عضو سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از غفلت مسئولان دو وزارتخانه علوم و آموزش و پرورش در هدایت تحصیلی و برنامه‌ریزی‌های آموزشی به ما می‌گوید: کشور همان‌طور که به پزشک و پیراپزشک نیازمند است به معلم، مهندس، تکنسین، کشاورز، مکانیک و سایر تخصص‌ها نیز نیاز دارد و در واقع کشوری موفق است که در همه مشاغل به تعداد موردنیاز، نیروی کار داشته باشد.
این استاد دانشگاه صنعتی شریف ادامه می‌دهد: ما در حوزه درمان، بیشتر از پزشک به پرستار و در حوزه فنی بیشتر از مهندس به تکنسین نیاز داریم؛ اما متأسفانه برنامه‌ریزان آموزشی ما به این مهم به‌ویژه درحوزه فنی و مهندسی توجه ندارند و نتیجه آن شده که امروز، تعداد مهندسان بیکار از تعداد تکنسین‌ها بیشتر است، در حالی که اگر پذیرش دانشگاه‌ها مانند سایر کشورها برپایه نیاز بازار کار انجام می‌شد تعداد تکنسین‌ها چند برابر مهندسان بود و اکنون نه مهندس بیکار داشتیم و نه با کمبود تکنسین مواجه بودیم.
انتخاب رشته دانشگاهی مثل آلودگی هوا به باد سپرده شده است
علیرضا رحیمی، نویسنده و تربیت‌پژوه حوزه آموزش نیز در خصوص انتخاب رشته تحصیلی با ابراز تأسف از اینکه دولت‌ها از بازدهی عمومی آموزش مغفول مانده‌اند و در سیاست‌گذاری‌ها به برنامه‌ریزی نیروی انسانی در حوزه آموزش توجه نمی‌شود، به ما می‌گوید: چند سال پیش تعداد پزشکان آن‌قدر زیاد بود که تعداد قابل توجهی از پزشکان عمومی بیکار بودند و بسیاری از بیمارستان‌های دولتی ظرفیت خالی برای جذب پزشکان متخصص نداشتند و حالا شنیده می‌شود تا چند سال آینده با کمبود پزشک متخصص در برخی رشته‌ها روبه‌رو می‌شویم و این نشان می‌دهد به جز برنامه توسعه دوم و سوم، در سایر برنامه‌های توسعه و تقریباً در بیشتر دولت‌ها توجهی به نیروی انسانی موردنیاز بازار کار و پذیرش دانشجو متناسب با آن نشده و به انتخاب مردم واگذار شده، مانند آلودگی شهرها که حل آن را به باد سپرده‌اند. به همین دلیل هر کسی با داشتن رانت می‌تواند دانشگاه تأسیس کند و دانشجو بپذیرد و با توجه به اینکه تأسیس رشته‌های فنی و ریاضی نیازمند زیرساخت‌های بیشتری در دانشگاه است بیشتر این دانشگاه‌ها در دیگر رشته‌ها دانشجو می‌پذیرند تا بتوانند با هزینه و استاد کمتر، تعداد بیشتری دانشجو پذیرش کنند و درآمد بیشتری داشته باشند.
تنگ شدن حلقه قدرت و ثروت
هامون سبطی، دبیر کمیسیون آموزش و رسانه دیده‌بان شفافیت و عدالت نیز انزوای رشته‌های علوم ریاضی و رغبت جوانان برای ورود به رشته‌های علوم تجربی و به‌طور ویژه رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی را طبیعی می‌داند و به ما می‌گوید: در تاریخ تکامل و تمدن انسان همواره دو انگیزه حفظ بقا و ادامه نسل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و تأمین نیازهای مادی افراد نقش مؤثری در برآورده شدن این انگیزه‌ها داشته است، به همین دلیل توجه به مسائل اقتصادی اساسی‌ترین موضوع در تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب‌های افراد به‌ویژه جوانان محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، چند دهه است که فرزندان طبقه ضعیف و متوسط جامعه به این نتیجه رسیده‌اند که تنها راه ارتقای سطح اجتماعی آن‌ها تحصیلات عالی است و از سویی در فرهنگ جامعه نیز به این مسئله تأکید می‌شود اگر دنبال شغل مناسب هستید باید درس بخوانید، ضمن آنکه برخی از مسئولان نیز با رفتار و عملکرد خود به‌طور غیرمستقیم به نوجوانان و جوانان یادآور می‌شوند اگر آقازاده و یا صاحب کانال ارتباطی، رانت و چیزی مانند آن‌ها نیستید، جز ادامه تحصیل در رشته‌های دانشگاهی خاص، راه دیگری برای ارتقا به طبقات اجتماعی بالاتر و ورود به حلقه بسته قدرت و ثروت پیش پای شما نیست.
سبطی تصریح کرد: به همین دلیل حدود ۹۰درصد داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی آرزو می‌کنند در یکی از سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و یا داروسازی تحصیل کنند که در عمل امکان‌پذیر نیست. با این حال، طبیعی است هدایت تحصیلی و علاقه دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور تأثیری در انتخاب رشته آن‌ها ندارد و رشته‌هایی که بازار کار ندارند، به هیچ عنوان در محدوده انتخاب آن‌ها نیستند.
۱۵ رشته دانشگاهی ضمانت شغلی دارد
دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت با بیان اینکه سال‌هاست در رشته‌های فنی و مهندسی به جز چند رشته، سایر رشته‌ها از جمله رشته ارزشمند فیزیک محض یا ریاضیات، بازار کار ندارند، ادامه می‌دهد: وقتی اولیای دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور می‌بینند از بین چند صد رشته دانشگاهی فقط برای ۱۵رشته ضمانت شغلی و اقتصادی فراهم است و دولتمردان، حکومت، صنعت و اقتصاد ما جایگاهی برای دانش‌آموختگان سایر رشته‌های دانشگاهی در نظر نگرفته‌اند، چاره‌ای جز انتخاب یکی از همان ۱۵رشته ندارند و اگر داوطلبی بخواهد از روی علاقه یکی از رشته‌های ارزشمند فیزیک محض، زیست‌شناسی، تاریخ، باستان‌شناسی و مانند آن‌ها را انتخاب کند با واکنش بسیار شدید خانواده، مشاور تحصیلی و حتی دانش‌آموختگان این رشته‌ها روبه‌رو می‌شود، چرا که بیشتر دانش‌آموختگان این رشته‌ها با وجود اینکه جزو رشته‌های زیرساختی علم و فرهنگ شمرده می‌شوند، یا در مشاغل غیرمرتبط با تخصص خود و با درآمد بسیار کم شاغل هستند و یا در لیست دانش‌آموختگان بیکار قرار گرفته‌اند.
سبطی اضافه می‌کند: پس از رغبت داوطلبان برای انتخاب رشته در دانشگاه فرهنگیان، شرط سنی پذیرش در این دانشگاه از ۲۲ به ۲۴ سال افزایش یافت و اکنون تلاش می‌شود این شرط سنی به ۲۶سال افزایش یابد. با بررسی این موضوع می‌توان گفت اگر دانش‌آموختگان سایر رشته‌ها مانند دانش‌آموختگان دانشگاه فرهنگیان به آینده شغلی خود امیدوار بودند، بسیاری از دانش‌آموزانی که امروز رشته تجربی را به امید قبولی در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی انتخاب می‌کنند نیز متقاضی انتخاب رشته ریاضی فیزیک و فنی می‌شدند. این واقعیت غیرقابل انکار است که بسیاری از نوجوانان و جوانانی که امروز برای قبولی در دانشگاه فرهنگیان تلاش می‌کنند علاقه‌مند به تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی هستند، اما به دلیل نبود آینده شغلی برای دانش‌آموختگان این رشته‌ها انگیزه‌ای برای انتخاب آن ندارند. بنابراین باید اذعان کرد انتخاب رشته دانشگاهی در کشور ما به یک پدیده صرفاً اقتصادی تبدیل شده اما متأسفانه بسیاری از مسئولان و کارشناسان وابسته به آن‌ها در تلاش‌اند با توجیهات فرهنگی و تکراری، این مهم را انکار کنند.
خبرنگار: اعظم طیرانی
نظر شما